روایتی از دستاوردها و چالش‌های اردوغان

در 14 آگوست 2001 که تاسیس حزب عدالت و توسعه اعلام شد، اردوغان در سخنرانی خود گفته بود؛ «دیگر هیچ‌چیز مثل قبل نخواهد بود»، سخنانش به حقیقت پیوست. یک «انقلاب خاموش» در ترکیه رخ داد. حزب عدالت و توسعه قیمومیت نظامی را از بین برد و دوره کودتا را پایان داد و ملت را تابع نظام قرار داد. 
 اردوغان در سخنرانی اخیر خود به‎مناسبت بیست و سومین سالگرد تاسیس خود در همان سالن حزب عدالت و توسعه رسما کار خود را آغاز کرد و  اعلام کرد؛ «ملت حزب عدالت و توسعه را تاسیس کرد. در 14 آگوست 2001 ما یک اتحاد قلبی را شروع کردیم که آهسته‌آهسته رشد کرد.» او با ماندن در قدرت به‎ مدت 22 سال رکوردی را در سیاست ترکیه شکست. 2 ريیس‌جمهور، 4 نخست‌وزیر و بسیاری از وزیران از حزب عدالت و توسعه بودند. حزب عدالت و توسعه تبدیل به حزبی شد که ترکیه را به شکل پارلمانی به‌ نظام حکومتی ریاست‌جمهوری تغییر داد.

ترکیه از دولت‌های سرنگون ‌شده با کودتا به دوران رهبران دفع کودتا تبدیل شد و شخص اردوغان با حمایت مردم ترکیه کودتای 15 جولای را دفع کرد. برای اولین‌بار در تاریخ ترکیه کودتاچیان محاکمه شده و کودتاچیان 12 سپتامبر، 28 فوریه و 15 جولای محاکمه و به مجازات‌های مستحق محکوم شدند.
 او ممنوعیت حجاب را برداشت. روسری را در ملاعام آزاد کرد و ممنوعیت‌های زبان کردی را برداشت. عملیات سپر فرات، چشمه صلح و شاخه زیتون برای اولین‌بار پس از عملیات صلح قبرس برای مبارزه با «پ‌ک‌ک و داعش» انجام شد. ایاصوفیه را بازگشایی کرد و به مسجد تبدیل نمود.بزرگ‌ترین شانس حزب عدالت و توسعه این است که رهبر آن حزب را از موفقیتی به‎موفقیت دیگری رهبری کرد، به‎همین دلیل، اردوغان به عنوان رهبری درنظر گرفته می‌شود که حزب عدالت و توسعه را از بحران بیرون کشانده و دوباره آن ‌را به پیروزی می‌رساند. طرفدارانش معتقدند او با تغییر شرایط، نیازها و فرصت‌های جهان و کشور، سیاست‌های مناسبی را تدوین می‎کند و از تغییرات دوران جدید غافل نمی‎ماند.
اردوغان مدعی است: «مهم‌ترین ویژگی حزب عدالت و توسعه این است که جامعه را به ‌درستی تحلیل می‌کند. توانایی تغییر، تجدید و سازگاری خود با شرایط جدید را دارا است. با این درک، خود را مورد انتقاد قرار می‎دهد. او همزمان بر این اعتقاد است آنهایی که خسته هستند از سر راه ما کنار بروند. اگر کسی احساس خستگی یا فرسودگی می‌کند، از او می‌خواهیم که کنار رفته و نفسی بکشد. کسانی که شور و شوق خود را از دست می‌دهند نباید مانع خدمت به ملت باشند. اردوغان در سخنرانی خود پیام‌هایی داد که بسیار منتظر آن بودند؛ «ما با کسانی که امید ملت و امت را ضایع می‌کنند، مدارا نمی‌کنیم و نمی‌پذیریم. درحالی‌که با تجدید، تقویت و شادابی به جلو می‌رویم، اجازه نخواهیم داد کسی مانع ما شود.» 
اردوغان تلاش دارد پایگاه حزب عدالت و توسعه که به‎دلیل انتخابات محلی بی‌روح شده ‌بود را دوباره تقویت کند. او در سخنرانی نوید پیروزی‌های جدید را می‎دهد. اردوغان به یک ماراتن سیاسی تبدیل‌ شده است که هر بار اول می‌شود و امیدوار است در انتخابات 2028 مردم ترکیه دوباره قدردان تلاش‎های او باشند.
اردوغان به ظاهر مدافع «سیاست درهای باز» است و تاکید دارد درهای ما به روی همه ‌کسانی که آرزوی خدمت به ملت و پذیرش ارزش‌های حزب عدالت و توسعه را دارند، باز است. او البته حمله به مخالفین خود را نیز مورد انتقاد شدید قرار می‎دهد. او بر این باور است که حملات به ارزش‌های مقدس ما اخیرا افزایش ‌یافته است و ما نمی‌توانیم این ‌را به عنوان یک مساله امنیتی ببینیم؛ «ما اجازه نمی‌دهیم که به اذان، پرچم، مسجد، قرآن، جامعه مساجد و ارزش‌های مقدس ما حمله کنند. به‌ وضوح می‌گویم؛ هر کس با اذان، پرچم، مسجد، جامعه مساجد مشکل داشته‌ باشد یا با این ارزش‌ها دشمنی داشته ‌باشد، فرزند این ملت نیست، او دشمن این ملت است.»
در بیست و سومین سالگرد حزب عدالت و توسعه در عرصه داخلی مشکلات ترکیه نگران‌کننده به نظر می‎رسد و اینکه در مراحل بعدی آیا این حزب می‎تواند به بازسازی خود بپردازد و اینکه آیا اردوغان می‎تواند در سال 2028 دوباره به عنوان ريیس‌جمهور انتخاب ‌شود؟  در عرصه داخلی اردوغان همچنان با مشکلات اقتصادی روبه‌رو است. طبق اعلام سازمان آمار ترکیه نرخ بیکاری در ماه ژوئن در مقایسه با ماه قبل 234 هزار نفر افزایش‌یافته و به 3 میلیون و 305 نفر و نرخ بیکاری نیز با افزایش 0.7 واحدی به 9.2درصد رسیده است. نرخ بیکاری در مردها 7.6درصد و در زن‌ها 12.4درصد تخمین زده می‎شود. نیروی کار در ماه ژوئن در مقایسه با ماه قبل 107 هزار نفر کاهش‌ یافته و به 35 میلیون و 827 هزار نفر، میزان مشارکت در نیروی کار نیز با کاهش 0.2 واحدی به 54.4درصد افت کرده است.  ترکیه البته مدعی است سیر نزولی تورم که از ماه ژوئن آغاز شده است، ادامه دارد. انتظار تورمی 12 ماهه آینده به ۲۸،۷درصد کاهش می‌یابد، درحالی که انتظار تورمی ۲۴ ماه آینده به ۱۹،۳درصد می‌رسد. براساس آخرین آمار ترکیه، تورم سالانه مصرف‌کننده ترکیه به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته و به پایین‌ترین میزان در ۹ ماهه گذشته یعنی ۶۱،۷۸درصد در ماه جولای رسید. این رقم در ماه ژوئن ۷۱،۶۰درصد ثبت شده است. درآمد بودجه در ماه جولای به 730.9 میلیارد لیر (22.2 میلیارد دلار) با 44.9درصد افزایش نسبت به ژوئن رسید، درحالی که هزینه‌ها به 827.7 میلیارد لیر (25.1 میلیارد دلار) رسید که 81.6درصد افزایش یافت. براساس اطلاعات رسمی، کسری بودجه ترکیه در ماه ژوئن بالاتر بود و به 275.3 میلیارد لیر (8.5 میلیارد دلار) رسید.
تحلیلگر مسائل بین‌الملل